5 ตำนานสงกรานต์อาเซียน
ตำนานสงกรานต์อาเซียนพลัสอินเดียและจีนใต้
(เชียงรุ้ง/ฮุ้งก็ว่า)
1. อินเดีย 1.1 นรกาสุระ (นรก+อสูร) อสูรลูกแม่ธรณีกับเทพหมู (วราหาวตาร) ถูกนางสัตยภามา (ชายาพระกฤษณะ อวตารของพระแม่ธรณี) ฆ่า โทษฐานเป็นอสูรร้ายลักพานางอัปสรและเจ้าหญิงหลายองค์มาขังไว้และบังคับเป็นภรรยา (วิษุ/ปุตาณฑุ/ไบสาขี/ไวสาขี/เมษ สังกรานติ)
...
นอกจากนี้มีเทวะตำนานเล่าว่า นรกาสุระ ได้ขโมยต่างหูของนางอทิติ ชายาของพระฤๅษีกัศยปะ มารดาของปวงเทพ (12 อาทิตยะ) ไป นางเสียใจมากสวามีของนาง พระฤๅษีกัศยปะเลยทำนายว่า ในอนาคตเมื่อพระนารายณ์ อวตารไปเกิดเป็นพระกฤษณะ จะไปปราบนรกาสุระแล้วเอาต่างหูของนางคืนมา โดยมอบให้กับนางเทวกี (อวตารของนาง) แม่ของพระกฤษณะ
1.2 ทศกัณฐ์ สั่งไม่ให้พระอาทิตย์ขึ้นในทางทิศตะวันออกในวันสงกรานต์ (ร้อนมาก ?) เมื่อทศกัณฐ์ตายพระอาทิตย์จึงขึ้นทางทิศตะวันออกในวันสงกรานต์ (วันวิษุ) อีกครั้ง ดังนั้นแต่นั้นมาจึงจัดพิธีบูชาและเทศกาลสงกรานต์ขึ้น (Society for the Confluence of Festivals in India, SCFI, n.d., Online)
ปล.
1) ความเชื่อที่ว่าวันสงกรานต์เป็นวันที่สัตยภามาเป็นคนฆ่านรกาสุระ เป็นของเทวตำนานแห่งรัฐเกรลาในอินเดียใต้เท่านั้น ชาวฮินดูในรัฐอื่นเขาว่า พระกฤษณะสังหารนรกาสุระในวันแรกของเทศกาลดีวาลี (ทีปวาลี-ลอยโคมเดือนมืดของฮินดู) ตรงกับวันจันทร์ที่ 20 ตุลาคม 2568 ไม่ใช่วันสงกรานต์
2) พระฤๅษีกัศยปะนั้น เป็นเทพบิดาเป็นบรรพชนของเทพอสูรนาคครุฑคนธรรพ์แม่โคสวรรค์ต้นไม้แมลง (แปดเทพอสูรมังกรฟ้า ?) ฯลฯ สิ่งมีชีวิตต่าง ๆ มีชายาเอกคือพระอทิติ (น้องสาวนางทิติ เป็นมารดาของพระอาทิตย์ 12 ตน) ชายาฝ่ายซ้ายชื่อนางทิติ (เป็นพี่สาวคนโตลูกท้าวทักษะ เป็นมารดาของพวกแทตย์ อสูรร้ายพวกหนึ่งที่เป็นศัตรูกับพระอินทร์ 1 ในลูกชายนางอทิติ) และยังมีชายาอีก 12 นาง (บางแห่งว่า 13 หรือมากกว่านั้น)
......
2. ไทเขิน (ขืน) ไทใหญ่ ไทลื้อ - ขุนสาง (ปู่สางสีย่าสางไส้ ปู่สาย่าสี ปู่สังกะสาย่าสังกะสี ปู่เยอย่าเยอ ?) ลักสาวงามทั้ง 7 (นางสงกรานต์ประจำวัน) มา สาวงามคนที่เจ็ดวางแผนฆ่า พญาอสูร (สังแกรน/สางแกน/ปอยซ้อนน้ำ)
ပွႆးသွၼ်းၼမ် เขียน- ปอยซอนฺณมฺ อ่าน - ปอยซ้อนน้ำ คือ ปอยสาดน้ำ (ไทใหญ่/ไทใต้คง/ไทเขิน/ไทลื้อ)
....
3. ลาว - ปู่เยอย่าเยอ จากชั้นพรหมลงมาชิมง้วนดิน มีสัตว์เลี้ยงคือสิงแก้ว (สิงโตเพชร) สิงคำ (สิงโตทอง) ได้อิทธิพลการแสดงจากอาม่าอาเปะของการแสดงเชิดสิงโตจีน ผสม ตัวโต ของไทใหญ่ โดยปู่เยอย่าเยอสิงแก้วสิงคำเป็นเทพรักษ์รักษาเมืองหลวงพระบาง ทุกวันปีใหม่ของลาว (ตรงกับสงกรานต์ไทย) จึงมีการแสดงเพื่อระลึกถึงพวกท่าน (วันปี๋ใหม่ลาว)
ປີໃໝ່ລາວຫຼວງພະບາງ เขียน ปีใหม่ลาวหฺลวงพะบาง คือ ปีใหม่ลาวหลวงพระบาง
......
4. พม่า - พระอินทร์ (สักยามิน อ่าน ตะจามิน) ตัดหัวอสิพรหม (อาตี้เปียะม้า) แล้วเอาหัวช้างต่อกลายเป็นพระคเณศ แล้วลงมาตรวจความดีความชั่วคนแล้วบันทึกในสมุดทองกับหนังหมาตามลำดับ เพราะถือว่า เทวดาชั้นอาภัสสรพรหมที่ลงมาชิมง้วนดินเป็นญาติของตน (เทศกาลตะจาน)
သိကြားမင်း เขียน สํกราะมงฺะ อ่าน "ตะจามี่น" แปลว่า ท้าวสักกะ หรือพระอินทร์ ไทยหรือมอญ เรียกว่า สักยามิน (ลากเข้าความอ่านตามอักษร หรือสำเนียงมอญ?)
........
မဟာပိန္နဲ เขียน มหาปินเน อ่าน "มะหาปีนเนะ" แปลว่า พระคเณศ (ทมิฬเรียกพระคเณศว่า ปิลไลยาร ?)
.......
အာသီ เขียน อาสี อ่าน ."อาตี้" ชื่อกบิลพรหม ของพม่า (ไทยใหญ่เรียกว่า ขุนสาง)
အာသီဗြဟ္မာ เขียน-อาสิพฺรหฺมา อ่าน-อาตี้เปียะม้า (อสิพรหม - พรหมฤๅษี ?)
.............
သင်္ကြန် เขียนสะกดว่า สงฺกฺรนฺ ภาษาอังกฤษสะกดเป็น Thingyan
.............
อ่านว่า "ตะจาน" ตามสำเนียงพม่า
......
5. ไทย และกัมพูชา - ยืมตัวละครจาก มหาธรรมบาลชาดก (เป็นพ่อธรรมบาลกุมาร ตอบปัญหาอาจารย์ทิศาปาโมกข์ ว่า ศีลอะไรทำให้ตระกูลธรรมบาลไม่มีคนตายในวัยหนุ่ม) มาเป็น กบิลพรหม (อสูรพรหม?) ถามปัญหาธรรมบาล ถ้าตอบไม่ได้จะตัดเศียรธรรมบาล ถ้าตอบได้จะตัดเศียรตนเองใส่พานให้ลูกสาวทั้ง 7 (นางสงกรานต์ประจำวัน) รักษาไว้แล้วเวียนรอบเขาพระสุเมรุทุกปี (ปอนโจนฉะนำขะแมร์-บุญปีใหม่เขมร)
បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ เขียน บุณฺยจูลฉฺนำแขฺมร อ่าน บอนโจนฉะนำขะแมร์ แปลว่า บุญเข้าปีเขมร
ចូលឆ្នាំថ្មី เขียน จูลฉฺนำถฺมี อ่าน โจนฉะนำทะเม็ย แปลว่า เข้าปีใหม่
....
....
...
.....
Comments
Post a Comment